Intervista ma P. Joe Borg SJ - Melvin Farrugia - Gurnalist ta' L-Orizzont
Forsi tahsbu li dawn l-affarijiet narawhom l-aktar f’pajjizna u fejn hemm religjon Nisranija. Izda mhux hekk tafux u llum flimkien ma’ Patri Joe Borg se naraw permezz tad-diversi esperjenzi tieghu kif anke fl-Indja ltaqa’ ma’ diversi okkazjonijiet fejn kellu jamministra talb ta’ ‘deliverance’ biex certi persuni jinhelsu minn spirti hziena. Izda ejjew halli naraw x’ghandu xi jfehimna:
Kellimna ftit dwar l-esperjenzi tieghek li ltqajt maghhom fl-Indja
Il-Gizwiti li jemmnu f’Sant Injazju jifirdu bejn spirtu hazin u dak tajjeb. Fil-fatt ghandhom zewg standardi; wiehed ta’ Gesù u l-iehor tax-Xitan. Iva proprju tax-Xitan. Hekk hu emmnut f’din l-ordni. L-istandard tax-Xitan ifisser meta jirnexxielu jsaltan fuq id-dinja. Fl-iskrittura hu msejjah il-princep tad-dinja.
Hija esperjenza sabiha meta tara n-nies jaqilbu ghar-religjon Nisranija izda mhux hekk biss. Tidher cara li wara certu zmien li jkunu saru Nsara x-Xiatn jipprova jdeffes denbu l-aktar bejn il-koppji.
Fost l-esperjenzi li ghaddejt minnhom hemmhekk insemmi darba mort inbierek f’dar minn ta’ dawn il-pagani. Dawn id-djar huma huts kbar u dawn in-nies kienu qeghdin fil-process li jsiru Nsara. Ifhimni ma thoss xejn partikolari izda niftakar f’dar wahda partikolari u f’kamra specifika ma hassjetnix komdu. Kif lestejna morna niehdu xi haga, hekk ftit tè u staqsejthom x’kien hemm f’dik il-kamra. Qaluli li f’dik id-dar kien joqghod il-qassis tar-religjon pagana u proprju f’dik il-kamra kien jaghti l-qima tieghu.
Kont qieghed nitkellem ma’ wiehed li qisu l-psikiku taghhom u qalli li kellu vizjoni matul il-lejl. Qalli rajtek tibni hajt u xi hadd iehor jipprova jhottulek. Meta n-nies jiddeciedu li jaqilbu ghar-religjon Nisranija fost l-ohrajn jaghmlu l-katekumenal. Dan isir b’mod karizmatiku u wahda mic-cerimonji hija proprju li nitolbu fuq xulxin. Mela jkun hemm ragel minnhom li waqt ic-cerimonja qisu ngibed lura bhal meta tiehu qatgha. Staqsejtu xi grali u qalli li kien ra serp gahddej. Din kienet l-esperjenza spiritwali tieghu u kien ra s-serp b’mod spiritwali.
Fix-xahar ta’ Settembru jkunu qeghdin jistennew ir-ross jikber. Allura ma jkollhomx hafna xoghol x’jaghmlu u jkollhom ic-cans jaghtu qima lill-istatwi taghhom. Huma jibdew jitolbu biex jigi l-ispirtu fihom kif fil-fatt jigri. Ezempju ta’ dan hija d-Durga.
Izda l-esperjenzi tieghi dwar dan komplew anke hawn Malta. Darba giet wahda biex nitlob maghha u din ukoll kienet tqim lill-ispirti. Miskina ghaddiet minn hafna f’hajjitha. Meta kellimt lil Patri Elija dwarha hu informani li kellha problemi mentali u nifhimha ghax vera ghaddiet minn hafna affarijiet. Hi qaltilna li ghaliha l-Gimgha l-Kbira tkun ‘evil week’ u hi tiehu sehem f’riti satanici. Fil-fatt kienet qaltilna li ssejjah lill-ispirti b’isimhom. Inkredibbli kienet l-esperjenza li meta nitlob maghha kienet tidher tinbidel.
Jekk nerga’ mmur lura ghall-esperjenzi fl-Indja niftakar li kien hemm familja Nisranija hafna u dawn izzewgu. Ir-ragel kien skrivan li huwa xoghol meqjus bhala wiehed relattivament tajjeb f’pajjiz fejn hafna min-nies huma bdiewa. Bhalma digà ghedt meta dawn in-nies jaqilbu ghar-religjon Nisranija wara xi zmien ikun hemm dizgwit bejn il-koppji. Huwa proprju l-koppji li jipprova jattakka. Il-mara giet ghandi biex nitolbu ghax hasset li ghandha xi haga hazina. Kif kienet qieghda tkellimni nnotajt li kellha xi haga mdendla ma’ ghonqha u staqsejtha x’kienet. Din irrakkontatli li kienet marret f’tempju u giet imbierka. Barra minn hekk, hija nghatat dan l-amulet. Meta stqasejtha x’tempju kien hi qaltli li kien it-tempju ta’ Hanuman, jigifieri ‘the monkey god’. Il-qassis li kien hemm mieghi qalli li sahansitra wicc il-mara kien ha bhal qisru bixra ta’ wicc Hanuman.
Imbaghad darb’ohra kien hemm wiehed Germaniz li kien qed jaghmel ricerka ghall-Università. Xi 30 kilometru ’l boghod kien hemm Hindu shrine u qatt ma mort. Staqsejtu jekk iridx immorru flimkien izda dan ma riedx. Qalli li kien digà mar xi darbtejn u hassu mqalleb wara. Dan l-effett minhabba li hu Nisrani u dahal f’tempju Hindu. Tant kemm ikun hemm qawwa spiritwali qawwija. Meta tkun hemm ir-realtà tibda tmissha b’idejk.
Ifhimni hawn Malta tiltaqa’ mal-istess. Allura meta l-Arcisqof iddecieda li jkun hawn l-ezorcisti f’Malta hu staqsieni u accettajt.
Il-kelma ezorcist hija wahda teknika. Fl-antik fil-knisja kien hemm ordni ta’ ezorcisti. Din kienet maqsuma f’zewg gruppi; dawk magguri u dawk minuri. Il-magguri huma d-djakni, is-subdjakni u l-qassis. Il-minuri huma s-sagristani, dawk li aqraw fil-quddies u l-ezorcisti. Li gara fil-Knisja kien li minhabba li kienu qeghdin isiru hafna abbuzi allura l-Isqof hadhom f’idejh. Inghata l-poter hu u hu biss seta’ jaghzel ohrajn biex jghinuh.
F’kaz ta’ ezorcizmu l-ewwel ma jsir huwa talb ta’ deliverance jew ta’ helsien. Ghalkemm mghammdin xorta wahda tista’ tistieden lix-Xitan allura jsir talb ta’ deliverance biex jinheles dak li jkun. Wara jsir l-ezorcizmu biex inkunu aktar certi. L-ezorcizmu hija talba ufficjali tal-Knisja li jkun jista’ jamministraha biss l-ezorcist. Però, hafna kazi kulma jkolhom bzonn hija talb ta’ helsien.
Mela jkun hemm tfajla u din xtaqet tmur ghand xi hadd li jaqralha x-xorti. S’hemmhekk tidher xi haga zghira. Wara li ghamlet dan beda jkollha bdil fil-personalità taghha u wara xahar giet ghandi ghax din kienet gejja minn familja tajba. Flimkien tlabna talb ta’ deliverance biex din tinheles. Diversi erperjenzi bhal meta xi hadd imur ghand min jaqra x-xorti kulma jkollhom bzonn huwa ta’ talb ta’ deliverance.
Tista’ l-forza negattiva tintiret fil-generazzjoni?
Ifhimni, kif tintiret barka tintiret ukoll sahta. Ezempju, immagina ghandek wiehed li jkun ihobb jilghab. Kelli kaz hekk. Giet tkellimni mara ta’ wiehed li kien ihobb jilghab u rajtha inkwetata. Staqsej-tha jekk ir-ragel regax laghab u tilef. Izda din qaltli li kienet inkwetata ghax issa anke t-tifel qabad dik it-triq. Qed tifhem qisu bhal ikun hemm pre-dispozizzjoni. Ifhimni ma tintiritx ezatt, jigi-fieri tarbija ma tkunx b’dan fiha minhabba li tigi mghammda. Però minhabba dan jie inhobb naghmel quddies ghall-arblu tar-razza halli jitnaddaf. Jekk niehdu ezempju f’pajjizna tal-mewt tal-pesta. Ara kemm mietu nies b’din il-marda u b’mod mill-aktar kiefer. Tinsiex li tispicca abbandunat u dan johloq niket u dwejjaq. Allura naghmel quddies halli dan jitnaddaf. Ezempju familja tkun toqghod fejn qabel kien hemm xi cimiterju abbandunat se jkun hemm xi dwejjaq allura nitlob fil-post halli jinhelsu.
Tista’ tispegalna xi tfisser il-kelma “poltergeist”? Hemm xi konnessjoni bejn “poltergeist” u x-Xitan?
Il-kelma “poltergeist” hija kelma Germaniza li tfisser ‘mischievous spirit’. Ezempju jkollok bibien jinghalqu wahedhom, caqliq. Izda dan ma jkunx ix-Xitan. Tkun tensjoni li teffettwalek il-hajja ta’ madwarek. Jinqata’ d-dawl jew tahbat bil-karozza izda dan ikun gej minn tensjoni li teffettwa l-ambjent naturali.
Izda serrah rasek m’ghandhiex konnessjoni diretta max-Xitan. Xi haga psikologika jew familjari. Allura titlob xorta izda mhuwiex kaz ta’ ezorcizmu. Li tkun trid huwa helsien minn din it-tensjoni li jkun hemm u mhux li titlob li jsirlek ezorcizmu. Poltergeist hija forza negattiva li tinholoq madwarek minn xi hadd jew xi haga li thalli tensjoni. Dan il-fenomenu normalment ma jaghmilx deni lill-persuni izda caqliq fl-ambjent. Kif tikkaguna ruhha emminni ma nafx izda din zgur li mhijiex sahta. Din tghaddi meta tissolva t-tensjoni li jkun hemm.
Jista’ imma l-ispirtu li jkun hemm ikun ix-Xitan?
Rari. L-aktar spirtu ta’ nies li jkunu mietu. Esperjenzi bhal meta naraw lil xi hadd li jkun miet fil-holm taghna. Dan jista’ jigri jekk f’post tkun grat esperjenza negattiva qawwija bhal nghidu ahna suwicidju. It-tensjoni li jkollok fik meta taghmel xi haga bhal din hija kbira u tista’ timmagina x’qawwa negattiva jkun hemm. U din tista’ tibqa’ fil-post. Li jista’ jidhol fiha x-Xitan hu li seta’ kkawza s-suwicidju izda mhux hu jkun qed jinhass fil-post.
Mela konna nghixu f’dar u din konna nisimghu certi hsejjes fiha u darba jien u missieri qomna niccekkjaw. Dan qeghdin nghidu qabel il-gwerra fl-1930. Wara l-gwerra bdilna d-dar u hadha haddiehor. Mela s-sid li haditu dan il-post giet tkellimni qaltli li ma kinux qeghdin ihossuhom komdi f’dik id-dar u li kellhom zewg kazi ta’ nirien fid-dar. Wara skoprew li f’dik id-dar kienu mietu z-zewgt itfal ta’ sid il-post li kien hemm qabel u t-tnejn li huma f’xi nirien li kien hemm f’dan il-post. F’kaz bhal dan tmur tqaddes fuq il-post halli ggi bil-paci. Ezempju jkun sar xi abort fil-post jew bniedem ikun miet mewta tragika jew qtil.
Spirti hemm hziena u tajbin?
Iva. Ezempju post fejn thossok aktar kalm u fil-paci aktar mis-soltu. Taf ikun post li jkun devot aktar mis-soltu. Però din hija xi haga aktar psikologika.
Jistghu dawn l-ispirti jahkmu lil xi persuna li tkun toqghod f’dik id-dar? Jistghu jaghmlulhom hsara?
Tensjoni ma tidholx fik, tinhass madwarek. Tinfluwenzak tista’. Ifhimni jekk f’dak il-post kien hemm xi hadd possedut u baqa’ hemm ix-Xitan jista’ jidhol fik. Fil-fatt hu jiehu gost. Imma normalment ma tigrix ghax la nkunu fil-paci ma’ Alla permezz tas-sagramenti ma jidholx. Dawn huma l-aqwa tarka kontra x-Xitan.
Ifhem jekk ikun hemm spirtu hazin kontra Alla ma jistax jagh-mel gid zgur. Jista’ wkoll jagh-mel hsara indirettament li tkun mohbija f’forma li int tahsibha xi haga tajba.
Ezempju immagina xi hadd li jitlob lill-ispirti biex ikun sinjur. Dan fil-fatt taf isir sinjur imbaghad ma jkunx jista’ jkollu t-tfal. Jigifieri jaghtik min-naha u jehodulek min-naha ohra.
L-ghajn tezisti? X’inhi?
L-Ghajn hija xi haga komuni hafna f’pajjizi fil-Mediterran specjalment f’pajjizi bhal Grecja u Sqallija. Hija forma ta’ maghmul izda li l-persuna mhux bilfors ikun konxju taghha.
Kultant meta tifrah l-ghajn taf tohloq forza negattiva. Jigru diversi esperjenzi tal-ghajn li m’hemmx spjegazzjoni dwarha. Xorta tista’ titlob halli dak li jkun jinheles imma mhux dejjem bniedem ikun konxju minnha.
Naghmlu differenza minn meta tishet lil xi hadd minn meta tghajjen. Ma nohduhiex daqshekk bis-serjetà izda nipprovaw li jekk xi hadd jaghmlilna xi haga ma nghidulux nirrak jigrilek hekk jew…